11.02.2010

Polski outsourcing – dotąd wzorowany na modelach zachodnich, „pracuje" obecnie nad własnym autonomicznym kształtem. W minionym roku zaczęła wyróżniać się grupa firm aktywnie poszukująca możliwości rozwoju swojego biznesu w Polsce, rynek BPO i SSC zaczął budować wspólną grupę interesów – postały organizacje branżowe, wreszcie, pojawiła się pierwsza metodologia pozwalająca obliczyć wartość tego rynku. Szacuje się, że sama branża centrów usług biznesowych (BPO/SSC), przy zatrudnieniu ok. 45 000 osób, generuje dla polskiej gospodarki około 2 mld USD rocznie.

Polski rynek outsourcingowy przeszedł w 2009 r. gruntowną metamorfozę. Od momentu pojawienia się centrów usług BPO i SSC, na rodzimym rynku prym wiodły zagraniczne firmy, wprowadzające standardy przeniesione z innych krajów. W 2009 r. zaczęły się pojawiać nowe zjawiska świadczące o tym, że rozwój branży osiągnął swoją masę krytyczną. Centra usług zyskały niezależność i autonomię, podejmują się teraz nowych zadań, szukają dla siebie biznesu w Polsce i Europie oraz przede wszystkim same kształtują swoją politykę rozwoju. Poszukiwanie niezależności i szerokiego rynku. 2 kolei polskie przedsiębiorstwa outsourcingowe aktywnie buduję wewnętrzny rynek usług i sięgają po usługi dotychczas zarezerwowane dla dużych zagranicznych koncernów. Część z nich poszukuje nowych klientów na rynku europejskim. Przykładem mogą być działania Target BPO – polskiego dostawcy usług outsourcingu sił sprzedaży i księgowości, który zainwestował w rynek skandynawski.

Strategia poszukiwania klientów w Danii opiera się na stworzeniu oferty zawierającej pełen zakres usług księgowych, przy założeniu, że koszty usług księgowych i payroll w Polsce są około 4 razy mniejsze niż w Skandynawii. Poza rynkiem duńskim będziemy rozwijać swój biznes również w innych krajach skandynawskich – informuje Łukasz Gajewski, prezes TARGET BPO oraz Fundacji Instytut Outsourcingu. W minionym roku znacznie wzrosło także zainteresowanie outsourcingiem wśród polskich przedsiębiorstw – już nie tylko tych największych, lecz także z sektora MSP. Polski rynek, pomimo spowolnienia gospodarczego, to jednak jeden z najszybciej rozwijających się rynków w obszarze outsourcingu usług HR, gdzie jedną z najpopularniejszych i coraz częściej zlecanych form jest outsourcing kadr i płac – mówi Przemysław Budzbon, dyrektor zarządzający ADP Polska – międzynarodowego dostawcy usług outsourcingu funkcji kadrowo-płacowych, jednego z założycieli Instytutu Outsourcingu – Nadal daleko nam do takich potęg jak Belgia, gdzie z outsourcingu korzysta blisko 80 proc. firm, w mijającym roku odnotowaliśmy jednak wyraźny wzrost zainteresowania naszymi usługami. Porównując liczbę zapytań, które firmy kierowały do ADP w ostatnim półroczu bieżącego roku do tego samego okresu w roku 2008, zaobserwowaliśmy blisko 50 proc. wzrost.

Coraz bardziej zaawansowane procesy.

Polscy dostawcy outsourcingu poszukują dla siebie kolejnych specjalizacji – coraz bardziej strategicznych i zaawansowanych. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, że nasi specjaliści posiadają umiejętności bardzo istotne dla usługodawców. Do najważniejszych atutów polskiej kadry należy znajomość języków, specjalistyczna wiedza oraz coraz większe doświadczenie. Dostępność dużej grupy wykształconych absolwentów szkół wyższych, zwłaszcza ekonomii i administracji jest czynnikiem decydującym dla rozwoju outsourcingu – tłumaczy Krystian Bestry, dyrektor zarządzający INFOSYS BPO Poland, członek zarządu ABSL (Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych w Polsce). – Istotna jest również duża liczba specjalistów drugiego stopnia, którzy umieją nie tylko wykonywać konkretne zadania, lecz także zarządzać całymi procesami.

Polskie firmy i centra zaczynają oferować usługi zarządzania całymi procesami i integracji działań z wielu dziedzin zarządzania przedsiębiorstwem – oferują usługi doradcze. Dla przykładu INFOSYS BPO Poland – polska spółka koncernu Infosys Technologies, firmy z pierwszej trójki światowych dostawców usług outsourcingu IT i doradztwa biznesowego (4,6 mld USD przychodów, 100 000 zatrudnionych) – obsługuje już 50 proc. wartości kontraktów konsultingowych grupy Infosys na świecie. Doradztwo stanowi około 30 proc. obecnej działalności firmy. Polskie centrum przejęło kilka międzynarodowych kontraktów dotychczas obsługiwanych przez tzw. „wielką czwórkę". Dziedziną, która notuje dynamiczny wzrost jest również outsourcing sił sprzedaży. Coraz więcej działających na polskim rynku koncernów FMCG decyduje się na oddanie w zewnętrzne zarządzanie swoich zespołów handlowych. Ten trend pojawił się również w telekomunikacji – POLKOMTEL oddał w zarządzanie sprzedaż swojej oferty prę paid firmie TARGET BPO.

Coraz większa wartość światowego rynku – pierwsza metoda wyceny wartości rynku polskiego.

Metodologia wyliczenia wartości rynku BPO zarówno w Polsce, jak i na świecie jest sprawą skomplikowaną. Najpowszechniejszym sposobem jej szacowania jest analiza kontraktów podpisanych przez najważniejsze firmy z branży. W ten sposób wartość rynku analizują najwięksi konsultanci rynku, do których należą EVEREST GROUP, NELSONHALL, GARTNER, czy TPI. Ostrożne szacunki mówią, że wartość światowego outsourcingu to około 310 mld USD za rok 2008 – jest to skumulowana wartość przychodów firm z branży BPO (Business Process Outsourcing) oraz ITO (Information Technology Outsourcing). Trzeba jednak pamiętać, że te szacunki opierają się jedynie na wartości raportowanych przez globalne firmy outsourcingowe, nie biorąc pod uwagę ani lokalnych firm sektora BPO, ani firm konsultingowych zaangażowanych w doradztwo na etapie wdrożenia modelu outsourcingowego, ani przede wszystkim centrów SSC działających w ramach grup kapitałowych, tzw. captive centers, które najczęściej nie raportują oddzielnie swoich przychodów, nie działając na zasadach komercyjnych. Firma INFOSYS BPO Poland, wspólnie z firmami zrzeszonymi w ABSL, jako pierwsza zastosowała w ubiegłym roku nowatorską metodologię do oszacowania wartości polskiego rynku SSC/BPO: Najlepszym miernikiem wartości polskiego rynku jest wartość wyliczona w oparciu o liczbę osób pracujących w centrach SSC/BPO – tłumaczy Krystian Bestry, Dyrektor Zarządzający Infosys BPO Poland. – Tylko w Polsce w tego typu centrach pracuje ok. 45 tyś. osób. Większość firm BPO fakturuje swe usługi w oparciu o ilość osób zaangażowanych w poszczególnych projektach, a średnia cena za jeden etat to około 45-50 tyś. USD rocznie. Łatwo więc policzyć, iż szacunkowa wartość tego rynku w Polsce to około 2 mld USD rocznie. Polska ma szansę przyciągnąć kolejne inwestycje. Szacujemy, że w najbliższych latach wysokość zatrudnienia szybko sięgnie 70 tyś. osób, także profil działalności firm będzie ewoluował w kierunku usług bardziej zaawansowanych, co da naszej gospodarce zastrzyk kolejnych 2 mld USD rocznie. Warto podkreślić, że większa część firm BPO, nawet jeśli należy do zagranicznej grupy, nie transferuje swych zysków za granicę, tylko inwestuje w kraju, czy to dla podwyższenia kwalifikacji swych pracowników, czy to otwierając nowe oddziały. Oznacza to, że dobre wyniki branży to czysty zysk dla polskiej gospodarki.

Europa to ok. 10 proc. wartości rynku światowego, potentatem jest Azja. W samych Indiach, w sektorze usług dla biznesu, zatrudnionych jest ok. 2,5 miliona osób. Największym rynkiem europejskim jest Wielka Brytania, gdzie zatrudnionych jest ok. 100 000 – ponad dwukrotnie więcej niż w Polsce.

Biznes rośnie w siłę.

Rok 2009 to wiele spektakularnych decyzji o umieszczeniu w Polsce nowych centrów zagranicznych firm oraz pojawieniu się nowych interesujących kontraktów. W samym IV kwartale mijającego roku dowiedzieliśmy się o planach inwestycyjnych firm: IBM, McKinsey, Hewitt Associates, Capgemini, Shell, Sony Pictures Entertainment. Pojawiły się również nowe duże kontrakty jak np. współpraca Infosys BPO Poland ze światowym potentatem branży wydobywczej Rio Tinto. Miasta konkurują ze sobą, próbując ściągnąć inwestycje do siebie. Widać to bardzo wyraźnie w staraniach wielu Specjalnych Stref Ekonomicznych.

Kryzys, mimo, że spowodował spowolnienie w całej gospodarce, nie jest powodem do zmartwienia dla większości firm outsourcingowych. Kryzys może sprzyjać rozwojowi firm outsourcingowych, ponieważ dostarczają one rozwiązania optymalizujące strukturę kosztów klientów. W okresie zawirowań gospodarczych takie możliwości są na szczególnie cenne – mówi Konrad Rochalski, prezes zarządu ARCHIDOC SP. Z O. O. – firmy oferującej usługi outsourcingowe związane z zarządzaniem dokumentami i obiegiem informacji w przedsiębiorstwach, jednego z założycieli Instytutu Outsourcingu – W przypadku więc konieczności ograniczenia kosztów, zleceniodawcy – zamiast wycofywać się z umowy – po prostu dostosowywali skalę biznesu do potrzeb. Branżę BPO ominął dzięki temu problem odpływu klientów, dotykający wiele innych sektorów.

Konsolidacja branży. 

W minionym roku powstały dwie ważne instytucje branżowe. W maju powstał Związek Liderów Sektora Usług Biznesowych w Polsce (ABSL). W listopadzie organizacja podpisała porozumienie z Ministerstwem Gospodarki oraz PAHIZ na mocy którego stała się ważnym partnerem rządu w zakresie prowadzenia polityki wspierającej sektor usług biznesowych. Związek powstał, aby stworzyć wspólną platformę do dyskusji, pogłębić współpracę z władzami, a także zapewnić pełne zrozumienie specyfiki naszego sektora – mówi Jacek S. Levernes, dyrektor zarządzający HEWLETT-PACKARD GLOBAL BUSINESS OPERATIONS we Wrocławiu oraz prezes ABSL. Kolejnym osiągnięciem sektora BPO było utworzenie w październiku 2009 Fundacji Instytut Outsourcingu. Jest to organizacja branżowa pracująca na rzecz promocji rozwiązań outsourcingowych, prowadząca działalność edukacyjną i doradczą. Chcemy pracować na rzecz promocji outsourcingu jako źródła innowacji, rozwoju i zwiększania efektywności polskiego biznesu – mówi Łukasz Gajewski. Z kolei Marek Rosiński, wiceprezes INSTYTUTU OUTSOURCINGU oraz partner w BAKER & MCKENZIE GRUSZCZYŃSKII WSPÓLNICY tłumaczy główne zadania Instytutu: -Jednym z najważniejszych celów naszej inicjatywy jest integracja środowiska firm i specjalistów posiadających unikalną wiedzę na temat outsourcingu. Chcemy tą wiedzą dzielić się z polskimi przedsiębiorcami i menedżerami.

Powstanie organizacji branżowych umacnia pozycję sektora BPO/SSC w Polskiej gospodarce, daje narzędzie do prowadzenia rozmów z przedstawicielami władz państwa i regionów, tworzy platformę do wymiany doświadczeń i konsoliduje branżę we wspólnym celu, jakim jest dalszy rozwój outsourcingu w Polsce.

Perspektywy na 2010 rok.

W 2010 r czeka nas dalsze umocnienie rynku. W pierwszych miesiącach roku czekają nas informacje o nowych inwestycjach zagranicznych na terenie Polski. PAIilZ ogłosił, że na państwowe dotacje czeka w tej chwili siedem firm. Warto jednak zwrócić uwagę na rozwój rynku wewnętrznego. Polskie przedsiębiorstwa coraz chętniej biorą przykład z zagranicznych firm, zaczynają doceniać korzyści jakie daje outsourcing. Wśród nich dalej będą rozwijać się takie usługi jak outsourcing sił sprzedaży outsourcing procesów produkcyjnych, zarządzanie kadrami i procesami back-office. Ponadto firmy zlokalizowane w kraju coraz aktywniej będą sięgać po dostęp do rynków europejskich. Możemy spodziewać się przejmowania podmiotów zagranicznych i tworzenia centrów poza granicami kraju przez polskie przedsiębiorstwa.

Wyzwaniem dla outsourcingu wewnątrz kraju jest pozyskiwanie nowych branż, zwłaszcza takich, które w innych krajach z powodzeniem przyjęły rozwiązania proponowane przez BPO. Poszukujemy nowych branż, w których outsourcing nie jest jeszcze w Polsce obecny na szeroką skalę – mówi Łukasz Gajewski – Niewątpliwie taki potencjał ma rynek energetyczny, którego uwolnienie oznacza zwiększenie konkurencyjności i konieczność rozwijania działów sprzedażowych w firmach dostarczających energię. Takie firmy jak Target BPO mogą wspomóc takich dostawców w zakresie realizowania sprzedaży. Podobną sytuację obserwujemy w sektorze publicznym, zwłaszcza w obszarze księgowości oraz kadr i płac. Warto pokazać, że spółki państwowe mogą również być innowacyjne i z powodzeniem korzystać z wiedzy i doświadczenia zewnętrznych ekspertów, tak jak to się dzieje m.in. w Irlandii.

Firmy outsourcingowe wprowadzają innowacje, dostosowują się do rosnących wymagań klientów i zwiększają swoją efektywność. Jak wynika z badań firmy NelsonHall istotne dla outsourcingu jest skupienie się integracji procesów oraz na ich centralizacji i standaryzacji. Rynek staje się coraz bardziej wymagający – mówi Przemysław Budzbon z ADP POLSKA. – Firmy oczekują dopasowanych do ich potrzeb rozwiązań, praktycznie szytych na miarę, coraz większa waga przywiązywana jest także do jakości usług. Dlatego, również ADP poszerza wachlarz swoich usług. W 2010 r. w naszej ofercie pojawią się nowe moduły raportowe, poszerzymy także opcję dostępów online.

Na krajowym rynku można w najbliższym czasie spodziewać się przejęć i konsolidacji. Silniejsze podmioty będą przejmować mniejsze przedsiębiorstwa, by powiększyć wachlarz proponowanych usług, a także po to, by wzmocnić swoją pozycję przed planowanym wejściem na giełdę. Spodziewamy się, że w latach 2010-2012 dojdzie do kilku znaczących akwizycji, które mogą wpłynąć na strukturę tej branży w Polsce – mówi Konrad Rochalski, prezes zarządu ACHIDOC. – Duże zainteresowanie polskimi firmami outsourcingowymi wykazują także zagraniczni inwestorzy, którzy dostrzegają ogromny potencjał naszego rynku. Obecnie konsolidacja sektora BPO odbywa się przy istotnym udziale polskich firm. Najsilniejsze na rynku podmioty posiadające polski kapitał już teraz poszukują nowych obiektów akwizycji. Efektem konsolidacji będzie wzrost konkurencyjności firm outsourcingowych, co wpłynie korzystnie na rozwój całego sektora Business Process Outsourcing.