17.12.2010

Zainteresowanie polskich firm usługami outsourcingowymi wzrosło wciągu dwóch lat o 10 proc. – wynika z badania przeprowadzonego przez Ipsos. Niebawem może się okazać, że ich popularność wzrośnie Jeszcze bardziej, głównie za sprawą instytucji z sektora finansowego.

Spośród 200 przedsiębiorstw biorących udział w tegorocznym badaniu, aż 58 proc. zadeklarowało, że korzysta z usług instytucji zewnętrznych. Najczęściej na tego typu działania decyduje się sektor finansowy (78 proc.) oraz infrastruktury (67 proc.). Do najchętniej outsourcowanych obszarów należą procesy back-office oraz technologia informatyczna – napisano w raporcie, który wykonano na zlecenie firmy ArchiDoc.

Wyniki wskazują, że do najczęściej zlecanych outsourcerom obszarów – podobnie jak w 2008 r. – należą procesy back-office (48 proc.). Z tego typu usług korzystają najchętniej przedsiębiorstwa z sektora telekomunikacyjnego (90 proc.) i branży finansowej (77 proc.). 32 proc. badanych firm przekazuje obszar związany z windykacją swoim zewnętrznym partnerom – jest to aż 18-proc. wzrost w porównaniu z poprzednim badaniem. Do rzadziej powierzanych segmentów należą obsługa sprzedaży (17 proc.) oraz procesy związane z finansami, księgowością i rachunkowością – 16 proc. Od 2008 r. dla co trzeciej firmy ważne stało się zmniejszenie kosztów osobowych – 65 proc. w porównaniu z 32 proc. w 2008 r., dostęp do specjalistycznego know-how – ponad dwukrotny wzrost oraz zwiększenie bezpieczeństwa i poufności danych – 29 proc. 

Wreszcie zmiany

W najbliższym czasie należy się spodziewać kolejnego wzrostu rynku outsourcingu. Po sześciu latach dojdzie wreszcie do zmian w ustawie Prawo bankowe. W drugiej połowie października rząd przyjął założenia do noweli. Wynika z nich, że katalog czynności, których wykonywanie będą mogły przejąć firmy zewnętrzne bez konieczności uzyskania zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego, zostanie znacznie rozszerzony. Zmiany w dużej mierze dotyczą zakresu umów i trybu ich zawierania z pośrednikami finansowymi, ale część nowych przepisów można też odnieść do usług IT.

I tak, w tej chwili nie jest możliwe powierzenie świadczenia usług w ramach umowy outsourcingowej przedsiębiorcy, będącemu wspólnikiem spółki cywilnej. W założeniach do przyjętej w październiku przez rząd nowelizacji ustawy proponuje się znieść to ograniczenie. – Nie znajduje ono żadnego uzasadnienia zarówno w wymaganiach dotyczących bezpieczeństwa obrotu, jak i w możliwości zapewnienia odpowiedniego stopnia ochrony interesów klientów. Dzięki temu bank, w ramach umowy outsourcingowej, będzie mógł powierzyć czynności również wspólnikom spółek cywilnych – czytamy w komunikacie Centrum Informacyjnego Rządu.

Ponadto bez zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego będzie można zawierać i zmieniać umowy rachunków rozliczeniowych (bieżących i pomocniczych), rachunków lokat terminowych oraz rachunków powierniczych, zwierać i zmieniać umowy kredytu i pożyczki (innego niż kredyt konsumencki) z osobami fizycznymi, zawierać i zmieniać umowy i pożyczki oraz umowy o kartę płatniczą z mikro-przedsiębiorcami i małymi przedsiębiorcami, emitować i przechowywać bankowe papiery wartościowe oraz inne papiery wartościowe, wykonywać inne czynności zlecone związane z emisją i obsługą papierów wartościowych, zaciągać zobowiązania na emisję papierów wartościowych, windykować należności banku.

Zgodnie z propozycjami przedstawionymi w założeniach do projektu ustawy wprowadzone zostaną przepisy, które ograniczą wymóg powierzenia przez banki usług przedsiębiorcom na podstawie umowy agencyjnej. Będą one dotyczyć:

• emitowania i przechowywania bankowych papierów wartościowych oraz innych papierów wartościowych oraz wykonywania innych czynności związanych z emisją i obsługą tych papierów, windykacji należności banku,

• wykonywania innych czynności po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.

W założeniach do projektu nowelizacji ustawy Prawo bankowe określono także zasady i warunki funkcjonowania podwykonawstwa w ramach outsourcingu (tzw. podoutsourcing). Obecne przepisy nie przewidują możliwości jednorazowego powierzenia czynności przez przedsiębiorcę, będącego stroną umowy z bankiem, innemu przedsiębiorcy w sytuacjach wyjątkowych. W związku z tym w projekcie nowelizacji Prawa bankowego znajdą się przepisy dopuszczające podoutsourcing, ale w ograniczonym zakresie, dotyczącym dwóch przypadków. Pierwszy obejmie możliwość powierzenia przez pierwotnego insourcera wykonania określonych w umowie z bankiem czynności, które będą służyć realizacji głównego świadczenia wynikającego z umowy. Drugi przypadek podoutsourcingu będzie dotyczyć sytuacji, w której podmiot musi skorzystać z planu awaryjnego, czyli wówczas, gdy nie będzie w stanie wykonać powierzonych czynności samodzielnie. Dzięki temu zachowana zostanie ciągłość realizacji funkcji banku nawet w sytuacji kryzysowej.

W założeniach przewidziano także wprowadzenie zakazu wyłączenia lub ograniczenia odpowiedzialności przedsiębiorcy, w tym zagranicznego, wobec banku za szkody wyrządzone klientom wskutek niewykonania umowy podoutsourcingu. Takie samo wyłączenie w tym zakresie ma dotyczyć banków. Zniesiony ma być obowiązujący obecnie wymóg każdorazowego zawiadamiania przez bank organu nadzoru z co najmniej 14-dniowym wyprzedzeniem o zamiarze zawarcia umowy outsourcingu i podoutsourcingu. Zamiast tego bank będzie musiał prowadzić ewidencję tego typu umów.

Przewiduje się zmiany w przepisach dotyczących zachowania tajemnicy bankowej. Bank będzie mógł ujawnić informacje objęte tajemnicą przedsiębiorcom, w tym zagranicznym, którym powierzono wykonanie czynności na drodze podoutsourcingu. Zakres tych informacji będzie odpowiadał poziomowi niezbędnemu do prawidłowego wykonania powierzonych podwykonawcy zadań.

Brama dla IT

Zmiany technologiczne w IT następują w błyskawicznym tempie. Nie dziwnego, że nawet tak dużym i zasobnym firmom jak banki trudno zapewnić odpowiednio wysoki poziomu bezpieczeństwa oraz zrównoważony rozwój systemów informatycznych. Wówczas utrudniony dostęp do usług wyspecjalizowanego w IT outsourcera staje się rynkowym absurdem i działa zarówno na niekorzyść rynku finansowego, jak i dostawców usług IT. Zmieniona ustawa otworzy więc dla wielu firm outsourcingowych całkiem nowe możliwości.

Rynek upatruje możliwości współpracy w sześciu obszarach. Są to:

• zarządzanie infrastrukturą internetową, polegające na zapewnieniu klientom banku łatwego i szybkiego dostępu do centrów danych i/lub zarządzaniu specjalistycznymi serwisami internetowymi,

• zarządzanie aplikacjami, gdzie zasadnicze dla działalności banku aplikacje zostają przekazane dostawcy usług, który to dba o ich strukturę, dostępność, regularnie monitoruje oraz podejmuje działania dla przeciwdziałania potencjalnym przestojom lub awariom; tworzy zautomatyzowany system wykonywania kopii zapasowych,

•  odtwarzanie środowiska informatycznego, które składa się z dwóch elementów, tj. odtwarzanie baz danych oraz dostarczaniu w oznaczonym czasie infrastruktury zastępczej,

• dodatkowo przewiduje stworzenie planów dla zapewnienia ciągłości procesów biznesowych banku,

• zarządzanie infrastrukturą informatyczną, w tym zarządzanie wszystkimi wchodzącymi w jej skład urządzeniami, poczynając od zakupu elementów środowiska,   instalacji,   serwis   aż po utylizację niepotrzebnego sprzętu,

• realizację projektów indywidualnych i nietypowych.

Korzyści z outsourcingu firmy upatrują przede wszystkim w trzech obszarach:

• finansowym (oszczędności, struktura kosztów),

• niezawodności działania,

• dostępu do wiedzy,

Firmy, decydując się na outsourcing, najczęściej spodziewają się uzyskać duże oszczędności. Jednocześnie postrzegają w tym największe zagrożenie. To, że ten cel mógłby nie zostać osiągnięty, budzi największe obawy respondentów raportu Accenture przy współpracy ze Związkiem Banków Polskich.

Kolejne ryzyko ma charakter systemowy. Chodzi oczywiście o bezpieczeństwo poufnych danych. Jest to zrozumiałe, ponieważ outsourcing przerywa ważny proces biznesowy banku, dzieli odpowiedzialność za niego na kilka podmiotów. Na szczęście zarządzający mają tego świadomość. – Naszą strategię oparliśmy na czterech filarach: nowoczesnym systemie IT, doskonałej kadrze – bankierach z wieloletnim doświadczeniem, atrakcyjnej ofercie produktowej oraz sprawności operacyjnej uwzględniającej wprowadzenie outsourcingu podstawowych operacji bankowych – mówi Cezary Smorszczewski, prezes Alior Banku. – Pod jednym wszak warunkiem. Usługi świadczone przez firmy zewnętrzne muszą być na wysokim poziomie pozwalającym na bezpieczną i sprawną realizację zadań, przy akceptowalnym poziomie kosztów i czasu wdrożenia oraz nieograniczonym dostępie do nowoczesnych rozwiązań – podkreśla.

Jak widać, ryzyka przy zlecaniu prac firmom zewnętrznym, o ile nie da się całkowicie wyeliminować, to na pewno można je zminimalizować. Można to uzyskać przy precyzyjnym określeniu przepisów prawa, umów i wybierając godnego zaufania partnera. Wszystko wskazuje, że pogląd ten również podzieli ustawodawca.

EWA KADYS